Lokaal Gemeente Rijswijk

Aanpak Ganzenoverlast vereist samenwerking.

De provincie Zuidholland verstrekt conform het faunabeheerplan (FBEZH) ontheffingen voor het uitvoeren van maatregelen om de ganzenpopulaties van overzomerende ganzen tot aanvaardbare omvang terug te brengen. Doel hiervan is het inperken van de ervaren omvangrijke ganzenoverlast voor de bevolking van Zuidholland:

  • Schade aan graslanden voor de veeteelt-boeren

  • Schade aan de maisvelden en andere gewassen voor agrariers

  • Vervuiling van zwemwaters door uitwerpselen ganzen (blauwalg, etc.)

  • Verkeersveiligheid voor het vliegverkeer (RHTA): 10 km-zone (vereist nul-stand).

  • Vermindering biodiversiteit door verdringing weidevogels en andere watervogels.

  • Vervuiling fietspaden, recreatiegebieden voor recreanten

De in het gebied van de WBE Delfland liggende gemeenten met voor ganzen aantrekkelijke terreinen worden verzocht om aan het terugdringen van de ganzenpopulaties een bijdrage te leveren door ondermeer het nemen van maatregelen om ongebreidelde groei tegen te gaan.

Door de terreinen onaantrekkelijk te maken voor het nestelen en/of fourageren door de ganzen of door het toestaan en stimuleren van nestbehandelingsactiviteiten. Deze arbeidsintensieve activiteiten worden uitgevoerd door de gemeentelijke onderhoudsdiensten (landschapsbeheer), maar vergt ook meer en meer de inzet van betrokken vrijwilligers om de uiteindelijke maatschappelijke kosten binnen de perken te kunnen houden. Een uitdagend concept, omdat vrijwilligers met soms sterk tegengestelde belangen en overtuigingen nauw moeten samenwerken voor hetzelfde doel. En toch blijkt dit ondanks de tegengestelde overtuigingen mogelijk.

Een voorbeeld van een dergelijke zinvolle samenwerking is afgelopen jaar tot stand gebracht in de WBE Delfland door in samenwerking met de gemeente Rijswijk nestbehandelingsactiviteiten uit te voeren om de ganzenpopulaties terug te dringen. In deze aanpak verrichten vrijwilligers van de WBE Delfland, de dierenbescherming, de dierenambulance, Club te Werve/Zwemvijder de Put, medewerkers van Duurzaam Fauna advies onder regie van de gemeente Rijswijk gezamenlijk bepaalde werkzaamheden: tellen van populaties, nestbehandeling met verschillende werkwijzen.

Wat ooit is begonnen als experiment in een gedoog­constructie om met de inzet van de en leden van de WBE (o.m. de lokale valkenier) de ganzen te verjagen en de populatie konijnen te beheren is inmiddels geformaliseerd. Het experiment is bijzonder effectief gebleken: de konijnenpopulatie op de sportvelden in de Hoekpolder is gereduceerd van 40-50 exemplaren naar een handvol en de ganzen laten zich goed verjagen door de roofvogels. Bijkomend voordeel is het door de aanwezigheid van de valkenier vrijwel dagelijks tellen van de populaties, waardoor de populaties goed in beeld zijn.

De voor het beheer benodigde jachtvogels moeten dagelijks ingezet worden om de conditie en gezondheid op peil te houden: de jachtvogels moeten m.u.v. de ruiperiode vrijwel dagelijks vliegen. De inzet van jachtvogels is binnen de bebouwde kom juist hét middel bij uitstek om structureel overlast van ganzen, meeuwen, konijnen (sportvelden), etc. te bestrijden, omdat beheer met het geweer binnen de bebouwde kom niet toegestaan is uit veiligheidsoverwegingen.

Deze vruchtbare samenwerking (win-win) is door de gemeente Rijswijk geformaliseerd door conform de provinciale ontheffing het beheer en schadebestrijding op de sportvelden en verschillende recrea­tie­parken gelegen in de gemeente jaarlijks door te schrijven aan de valkenier. Deze samenwerkings­vorm is ook goed toepasbaar op andere terreinen in de bebouwde kom van de gemeente Rijswijk of collega-gemeenten. In de regio zijn meerdere valkeniers actief, die hiervoor in aanmerking komen. Een andere, voor de gemeentelijke overheden veel minder arbeidsintensieve vorm van populatie-beheer is het verhuren van het jachtrecht aan de bij de WBE Delfland aangesloten faunabeheerders (incl. valkeniers) voor de geldende wettelijke termijnen.

De vrijwilligers aan de nestbehandelingsactiviteiten deelden de benodigde kennis voor een effectieve aanpak: telmethodiek, destructie­methode voor de eieren (behandelen met maisolie versus aanprik­ken, leeghalen nesten) en registra­tie in het faunabeheerinformatiesysteem DORA. Vervolgens werden teams gevormd, die met de kennis aan de slag gingen. de vrijwilligers van de dierenbescher­ming/dierenambulance en de WBE in het Wlhelminapark, de beheerders van Huis te Werve in dit gebied en vrijwilligers van de WBE in de Hoekpolder.

Het resultaat blijkt veelbelovend: 1339 eieren behandeld/geprikt. Een effectieve en humane populatie­­beperking. Om echt effectief te worden voor de populatiebeheer en de geformuleerde doelstellingen van de provincie in het gebied te behalen, dient deze aanpak inclusief de inzet van jachtvogels gedurende meerdere jaren te worden volgehouden en verder uitgebreid naar alle wateren met nestgelegenheid voor de ganzen om deze positieve effecten te behouden.

De nestbehandelingsmethoden "behandelen maiskiemolie” en "aanprikken eieren” zijn geboorte beperkende maatregelen, op zich overigens niet toereikend zijn om de door de provincie om moveren­de redenen vereiste populatievermindering tot stand te brengen. De populatieomvang bedraagt momenteel enkele honderdduizenden ganzen en neemt ieder jaar sterk toe. De uitge­keerde schade in de landbouw en veeteelt bedraagt jaarlijks ettelijke miljoenen euro’s en de risico’s voor het vliegverkeer zijn nog steeds zeer aanzienlijk. Jaarlijks worden door de faunabeheerders van de WBE Delfland noodgedwongen enkele duizenden ganzen geschoten als onderdeel van de maat­rege­len om de populaties terug te dringen.

Daartoe zal ook de gemeente Rijswijk en andere gemeenten in het werkgebied van de WBE verder moeten investeren in de inzet van de vrijwilligers. Dit kan door:

  • het verstrekken van een vergoeding voor de gemaakte onkosten (waadpakken, reiskosten, hulpmaterialen),

  • het stimuleren van de samenwerking tussen de vrijwilligers van de verschillende organisaties door kennisuitwisseling,

  • het zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking tussen de verschillende belangenorganisaties,

  • het expli­ciet op positieve wijze benoemen van de inzet van alle vrijwilligers in de uitgevoerde externe com­mu­­nicatie van de gemeente (Public relations),

  • het uitbreiden van de te beheren/behandelen gebieden/terreinen,

  • het verstrekken van de vereiste faunabeheervergunningen, en

  • het openen en faciliteren van de benodigde afzetkanalen voor de bemachtigde eieren, ganzen en andere eetbare faunasoorten: regionale koelingen, verwerkingslocaties, etc.

Voortzetting van alle maatregelen gezamenlijk en de gerealiseerde samenwerking gedurende de komende jaren bieden de mogelijkheid om vanuit de soms tegengestelde belangen van de afzonder­lijke vrijwilligersorganisaties toch de beoogde doelstellingen van de provincie te realiseren en voor een voor alle partijen verantwoorde en aanvaardbare oplossingen te realiseren.

Bron: Evaluatie Ganzenbeheerplan Gemeente Rijkwijk 2018

https://www.rijswijk.nl/sites/default/files/evaluatie_ganzenbeheerplan_rijswijk_2018633376382.pdf



De wildbeheereenheid is de vereniging van lokale jachthouders en jagers die uitvoering geeft aan verantwoord en duurzaam wildbeheer.